Opleiding
Het doel van de vereniging is het bewaren, verdiepen en verbreiden van de kennis en ervaring zijn om alle overgebleven molens in Fryslân te kunnen bemensen. Het overdragen van de benodigde kennis en vaardigheden op leerling-molenaars is de kernactiviteit van de vereniging. Om dit op praktische en effectieve wijze gestalte te geven, hanteert het Gild Fryske Mounders een opleidingsprincipe waarin de relatie tussen leerling en leermeester-molenaar de basis is: het leerlingstelsel. Molenaar worden is immers een praktijkgebeuren, waarin wij naast de benodigde theoretisch kennis vooral de nadruk leggen op het vertrouwd leren omgaan met een molen.
De opleiding tot molenaar wordt door een leermeester op zijn of haar lesmolen verzorgd. De leerling volgt gedurende minimaal 18 maanden de molenaarsopleiding. Hij of zij loopt diverse stages bij andere leermeesters op andere molentypen en op molens met andere functies. De leermeesters houden elkaar middels periodiek overleg op de hoogte van de vorderingen van hun cursisten en ondersteunen elkaar inhoudelijk en organisatorisch. De leermeesters zijn de spil van de opleiding. Wanneer een leerling zover is dat hij of zij zich de benodigde kennis en vaardigheden eigen heeft gemaakt, wordt een examen gehouden. (na minimaal anderhalf jaar) Dit examen wordt afgenomen op de betreffende lesmolen door de examencommissie van het Gild Fryske Mounders, bestaande uit de eigen leermeester en twee onafhankelijke examinatoren. De geslaagden ontvangen van het Gild Fryske Mounders het diploma ‘Molenaar’.
De beginnende molenaar is in staat een poldermolen te bedienen. Ook andere molens dan de poldermolen kan hij of zij laten draaien. Het werken met de diverse werktuigen die een industriemolen aan kan drijven leert de molenaar echter na zijn opleiding in de praktijk. Denk in de Friese situatie aan korenmolens en aan houtzaagmolens. Hoe een molenaar zich verder ontwikkelt is mede afhankelijk van de molen waarop de betreffende molenaar uiteindelijk terecht komt en zijn of haar interesses. Het merendeel van de Friese molens is echter poldermolen. Op zo’n molen kan men met het diploma ‘Molenaar’ van het Gild Fryske Mounders prima zelfstandig opereren.